Włochatka

Występowanie

Zamieszkuje północnoeuropejską tajgę oraz górskie bory świerkowe[3]. Spotkać ją też można w analogicznych strefach Ameryki Północnej. Do tej pory rozmieszczenie w Europie nie zostało w pełni poznane. W ostatnich kilkudziesięciu latach notuje się prawdopodobnie stopniowy rozrost areału występowania. Wzrasta też liczebność na obszarach dotychczasowego zasiedlenia. Sprawia to, że można ją czasem zauważyć bardziej na południu. Obecnie południowa granica zasięgu przechodzi przez Środkową Europę, Azję i Chiny. Można ją spotkać też w Alpach i średnich górach. To ptak osiadły lub wędrowny (głównie młode osobniki) - przeloty od marca do kwietnia oraz od września do listopada. Zimuje jednak w Europie.

W Polsce nieliczny ptak lęgowy; występuje nierównomiernie, głównie w górach (Sudety i Karpaty) i na północy kraju (Puszcza Białowieska, Augustowska, Pińska, Knyszyńska, Piska oraz Pomorze Gdańskie), nielicznie również w rozległych borach pasa nizin (Bory Dolnośląskie i kompleksy w woj. opolskim) i pojezierzy[3][4]. Jeszcze niedawno uważano, że jest bardzo rzadką sową, ale coraz więcej jej stanowisk świadczy o rozszerzenie areału. W całej Europie Środkowej jej liczebność szacuje się na 5 000 - 6 000 par lęgowych, w Polsce na 700-1 000 par.


Cechy

Mała sowa o zaokrąglonej sylwetce, dużej głowie i krótkim ogonie. Brak różnic w upierzeniu pomiędzy płciami[5], lecz samice większe od samców[6]. Kolista szlara jest jasnoszara, ciemniejsza w pobliżu oczu i o czarnobrązowych brzegach. Wyraźnie widać białe, uniesione brwi. Jasnożółte tęczówki. Grzbiet oraz głowa brązowe, z brudnobiałymi, perłowatymi plamkami, które są większe na grzbiecie. Spód ciała biały z nieregularnymi rzędami szarobrązowych, podłużnych, rozmytych plam. Skrzydła i ogon brązowe z jasnymi plamkami. Nogi od skoku obficie biało opierzone aż po pazury, stąd wzięła się nazwa tej sowy. Ma dobrze opierzone nogi i palce. Młode ptaki różnią się ubarwieniem, są jednolicie rdzawobrązowe i pozbawione plam. Jedynie ich skrzydła i ogon mają białe kropki.

Pod względem upierzenia i rozmiarów przypomina pójdźkę, od której różni się bardziej kontrastową i jaśniejszą szlarą. Sama barwa upierzenia jest też wyraźniejsza. Obie sowy różnią się zachowaniem. Włochatka ma równy, prostoliniowy lot, a pójdźka falisty (gdy czatuje lub jest zaniepokojona wykonuje też przysiady i skłony). Pod względem wielkości jest mniejsza od gołębia.

Głos

Wiosną można usłyszeć terytorialny śpiew samca o charakterystycznym i bardzo melodyjnym "hu-hu-hu". Samotne samce odzywają się tak przez całą noc do maja i czerwca.

Wymiary średnie
Dł ciała ok. 24-26 cm[5]
rozpiętość skrzydeł 55-62 cm[5]
masa ciała 90-200 g[7]

Biotop

Sowa włochata ma dobrze opierzone pazury

Tajga i inne bory sosnowe, jodłowe lub świerkowe o bogatej strukturze. W Europie Zachodniej, np. we Francji, ze względu na brak odpowiednich drzewostanów zajmuje lasy liściaste, choć jeśli może to ich unika. Zasiedla też jednolite lasy świerkowe, gdzie powieszono budki lęgowe. W Polsce również zasiedla buczyny z domieszkami drzew iglastych, uprawy leśne, młodniki (miejsca schronienia za dnia), polany i zręby, ale i torfowiska czy doliny rzeczne, czyli okolice przestrzeni otwartych (tu żeruje). Nie wylatuje zwykle poza pas zwartych drzew. Jest zatem typowo leśną sową, która nawet zimą nie koczuje za pokarmem w większym oddaleniu od terenów lęgowych. Do rozrodu wymaga starodrzewi z dziuplami, najlepiej po dzięciole czarnym.